-
1 negotium
negōtium, ī n. [ nec + otium ]1) занятие, дело, работа, деятельность ( negotia domestica C)n. publicum Pl, C, Sl etc. — государственное дело, общественная работа, тж. должность, постn. alicui dare C, Nep, T etc. (mandare C) — возложить на кого-л. (поручить кому-л.) делоn. gerĕre (agere) C, QC etc. — вести дело (дела)quid negotii est? Pl — в чём дело?, что такое? (ср. 2.)quid negotii mini est? Ter, Cs — какое мне дело?in magno negotio habere aliquid facere Su — ревностно делать что-либо2) трудность, трудное дело, беспокойство (n. magnum G; satis habui negotii C)quid negotii est ? C — что (тут) трудного (особенного)? (ср. 1.)magno negotio bAl, CC — с большим трудомnullo (или sine) negotio C, Nep — без всякого трудаfacĭli (lĕvi) negotio AV, Amm — без особого труда, легко3) неприятность, хлопоты ( molestis negotiis implicari C)facessĕre C (facere O, exhibēre C) alicui negotia — наделать кому-л. хлопот4) обстоятельства, положение ( in atrōci negotio Sl)5) военное предприятие, сражение, бой6) личность, создание, субъект (n. lentum, notum C) -
2 praesum
prae-sum, fuī, esse1)а) быть впереди, быть первым, главным, руководить (p. alicui negotio Cs); командовать, предводительствовать (exercitui Cs, Nep)p. rebus divīnis Cs или sacris C — совершать богослужения, исполнять священные обрядыб) играть главную роль (p. illi crudelitati C)p. alicui rei C, Cs, Nep etc. — стоять во главе чего-л., начальствовать над чём-л.2) оборонять, защищать ( moenibus urbis O) -
3 Otium cum dignitāte
"Досуг с достоинством", достойный досуг.Под таким досугом после удаления от государственных дел Цицерон подразумевал досуг, посвященный занятиям наукой, литературой и искусством.Цицерон, "Об ораторе", I, 1: Cogitanti mihi saepenumero et memoria vetera repetenti perbeati fuisse, Quinte frater, illi videri solent, qui in optima republica, cum et honoribus et rerum gestarum gloria florerent, eum yitae cursum tenere potuerunt, ut vel in negotio sine periculo vel in otio cum dignitate esse possent. "Когда я размышляю о старине, брат мой Квинт, и воскрешаю ее в памяти, что случается нередко, мне всегда блаженными кажутся, кто жил в лучшие времена республики, кто блистал и почестями, и славой подвигов и кто мог пройти жизненное поприще так, чтобы в государственной деятельности не знать опасностей, а на покое сохранять достоинство".(Перевод Ф. Петровского)Очень прошу извинить меня, что я так долго не отвечал на Ваше дружеское письмо. - Дело в том, что в первые дни я был крайне занят отчасти множеством накопившихся текущих дел, отчасти не терпящей отлагательства перепиской, которая всегда завязывается, если после долгого otium cum (vel sine) [ или без (лат.) - авт. ] dignitate сразу вдруг снова выступаешь перед публикой. (Ф. Энгельс - Фридриху Альберту Ланге, 29.III 1865.)Ему [ В. А. Жуковскому ] надлежало так надоесть великому князю, - чтобы быть отослану или с дороги или по возвращении. Тогда бы он дорисовал свой album спокойной кистью и со спокойной совестью на досуге и сохранил бы otium cum dignitate. (А. И. Тургенев - П. А. Вяземскому, 21.IV 1839.)Восемьдесят два года жизни, из которых все, начиная с ранней юности, были отданы упорному труду и самой разнородной умственной и общественной деятельности, без сомнения давали заслуженное право на отдых, на otium cum dignitate. Они даже обязывали к нему. (А. Ф. Кони, Памяти М. М. Стасюлевича.)Вступали в военную службу не с тем, чтобы сделать из нее свою профессию на всю жизнь, а только для того, чтобы, отбыв в ней несколько лет, оставить ее в чине майора, капитана и много-много полковника и с чувством исполненного долга возвратиться на лоно спокойного помещичьего otium cum dignitate. (Русская старина, 1900, окт.)Намереваясь по-новому устроить свою жизнь, я поселился в деревне Кеннаквайр, на юге Шотландии, получившей известность благодаря развалинам некогда великолепного монастыря по соседству, - здесь собирался я провести остаток дней моих в otium cum dignitate, с пенсией и пожизненною рентой. (Вальтер Скотт, Монастырь.)Художник с нетерпением ожидал того вожделенного дня, когда его вложения начнут приносить кругленькую сумму в две тысячи франков годового дохода и он сможет позволить себе otium cum dignitate художника; тогда он будет писать картины: но какие картины! (Оноре Бальзак, Пьер Грассу.)С прошлой весны он ни разу не был в Национальном музее, где хранились государственные коллекции таких вещей, какие он любил. "Otium cum dignitate procul negotiis" [ см. Procul negotiis - авт. ] - подумал он. (Лион Фейхтвангер, Успех.)Латинско-русский словарь крылатых слов и выражений > Otium cum dignitāte
-
4 abesse
1) о лицах = absentem esse, не быть налицо, не находиться где-нибудь, отсутствовать (1. 199 D. 50. 16. 1. 24 D. 1, 7. 1. 26 D. 50, 17. 1. 33 § 2 D. 3, 3);reipubl. causa abesse (см. res s. 3);
iusta ex causa abesse (см. iustus s. a);
inter absentes contrahi (I. 1 § 2 D. 18, 1), в особен. - отн. заключения стипуляции (1. 1 pr. D. 45, 1);
absentia, отсутствие (1. 140 D. 50, 17). В ближайшем значении слова abesse означ. не присутствовать в суде, не быть в здании суда (1. 4 § 5 D. 39, 2. 1. 51 § 5 D. 40, 5);
2) о вещах: пропасть, недоставать, abesse per aluquem (1. 40 pr. D. 40, 7);sententiam proferre absentibus illis (1. 1 § 1. D. 2, 12). Далее absentes обозначает: лица, не живущие в одной и той же провинции, именно по отношению к давности, наз. longi temporis praescriptio (1. 12 § 3 C. 7, 33).
res alicui furto abest (1. 14 pr. D. 50, 16);
pecunia fideiussori abesse intelligitur (1. 26 § 2. 1. 47 pr. D. 17, 1);
si quid mihi abesset ex negotio, quod is gessisset (1. 31 § 1 D. 12, 1. 1. 24 § 1 D. 19, 1);quod alicui abest, что кому-нибудь недостает или чего кто-нибудь лишился или потерял,
quod ex duplae stipulatione abest (1. 49 D. 10, 2);
persequi, si quid ei aberit (1. 4 D. 27, 4);
3) о фактах, свойствах: не находиться, не быть, недоставать, не иметь места, dolum malum abesse (1. 38 § 13. 1. 83 pr. 1. 121. pr. D. 45, l);quoties id, quod tibi debeam, ad te pervenit, et tibi nihil absit, - competit liberatio (1. 61 D. 46, 3).
facinus abest (1. 20 D. 44, 7);
non multum abest, quin (1. 17 D. 40, 7);
absit a saeculo nostro (1. 7 C. 1, 11);
4) для определения расстояния или разницы, non multum aberat a puberi aetate (1. 14 D. 29, 5);abest servo aliquid (1. 17 § 20 D. 21, 1).
quae vis a maleficio non abest (1. 20 D. 44. 7);
non multum abest a vilico (1. 166. D. 50, 16).
Латинско-русский словарь к источникам римского права > abesse
-
5 praesens
(partic.), 1) присутствующий;praesentia, присутствие, о месте, прот. absens (1. 1 § 1 D. 2, 12. 1. 5 - 7. 43 § 3 D. 3, 3. 1. 23 pr. § 3 D. 4, 6. 1. 1 pr. D. 45, 1. 1. 209 D. 50, 16. 1. 12 C. 7, 33. 1. 3 C. 9, 1. 1. 6 C. 9, 2);
in ipso negotio praesens (1. 9 § 5 D. 26, 8. 1. 1 D. 11, 2. 1. 21 § 1 D. 22, 5. 1. 1 § 15 D. 27, 8, 1. 1 C. 5, 27. 1. 5 § 1-4 D. 39, 1);
in re praes. consentire (1. 1 § 21 D. 41, 2. 1. 22. 215. 246 pr. D. 50, 16);
praesentiam sui facere nolle (1. 47 § 1. 1. 53 § 1 D. 42, 1);
praesenti (L. XII. tab. I. 8);
b) немедленно, тотчас: praesens - futurum tempus (1. 8 pr. D. 50, 16);
in praesenti, in praesentia, in praesentiarum, прот. post tempus, postea, in futurum etc. (1. 22. 23 pr. D. 8, 2. 1. 16 pr. D. 36, 2. 1. 2 D. 37, 10. 1. 1 § 1 D. 43, 5. 1. 2 § 31 D. 43, 8. 1. 53 D. 45, 1);
ex praes. aestimatione (прот. ex praeterita emtione) constitui pretia (1. 3 § 5 D. 49, 14. 1. 62 § 1 D. 35, 2);
ad praesens (прот. perpetui usus causa) in aedibus esse (1. 17 § 7 D. 19, 1. 1. 17 § 2 D. 42, 8. 1. 10 § 12 eod.);
praesens (прот. ex die) dari (1. 4 D. 7, 1. 1. 8 § 21 D. 2, 15. 1. 24. 25 D. 31. 1. 1 § 7 D. 35, 3);
praesens legatum (1. 12 § 3. 1. 49 § 1 D. 30. 1. 19 § 3 D. 36, 2. 1. 54 pr. D. 35, 1. 1. 22 D. 28, 7. 1. 14 pr. D. 15, 1. 1. 13 § 5 D. 20, 1. 1. 30 § 2 D. 30. 1. 17 pr. D. 33, 1. 1. 89 D. 35, 1. 1. 21 pr. D. 36, 2. 1. 41. § 1 D. 45, 1. 1. 76 § 1 eod. 1. 46 D. 31. 1. 18 § 1 D. 46, 4);
2) = praesentalis: qui praesentes obsequio nostrae clementiae deputati sunt (l. 13 pr. C. 12, 36).praesens obligatio (1. 9 pr. D. 12, 1. 1. 46 pr. D. 45, 1).
Латинско-русский словарь к источникам римского права > praesens
См. также в других словарях:
charge — Charge, ou fardeau, Onus. Une charge et charté, Vehes, vehis. La charge qu on baille à aucun pour faire quelque chose, Actus, Mandatum, Ministerium, Negotium, Onus. Toute charge qu on prend, ou qu on baille à faire, Prouincia. Une charge… … Thresor de la langue françoyse
SARDINIA — insul. et regnum in mari Ligustico, a variis habitata populis, tandem a Poenis occupata est, quibus tamen illam Romani eripuerunt. A Saracenis postmodum capta, inde a Pipino eiectis, A. C. 809. diu Pisanis et Genuensibus contentionis argumentum… … Hofmann J. Lexicon universale
JURAMENTUM — in iudiciis et actionrbus, apud omnes semper gentes, cum circalitigantes, tum circa testes, non exigui usûs fuit: Unde Arist. μετα θείας παραλήφεως φάσις ἀναποδεικτος, cum divina sibi assumptione Dictio non demonstrabilis, Rhetoric. ad Alex.c. 18 … Hofmann J. Lexicon universale
PARTES — I. PARTES dictae Veteribus, quidquid e convivio decerpebatur et ministris aut mittebatur aut reservabatur, de quo ritu diximus suô locô. Lamprid. in Alex. Severo c. 37. Semper de manu sua Ministris convivii et panum partes aut olerum aut carnis… … Hofmann J. Lexicon universale
RHOXOLANI — populi Scythici ultra Danubium, quos quidam Ruthenos esse putant. Eorum tumultum, sub Hadriano, memorat Spartianus, c. 6. Auditô dein tumultu Sarmatarum et Roxolanorum, praemissis exercitibus, Moesiam petit. Martium Turbonem, post Mauritaniae… … Hofmann J. Lexicon universale
Thür — 1. A breite Thür herein ün a schmale heraus. (Jüd. deutsch. Warschau.) Von anscheinend lockenden Geschäften, die uns später viel Sorge machen. 2. An der Thür des vollen Gewölbes drängen sich Freunde und Verwandte, aber die kalte Küche ist leer. 3 … Deutsches Sprichwörter-Lexikon
PERJURIUM — quanto in horrore fuerit Atheniensibus, vel hinc videre est, quod, sicut virum bonum indigitare volentes, eum vocârunt ἔυορκον, i. e. iuratae fidei tenacem, Hesiod. in ἔργ. v. 188. Οὐδέ τις ἐυόρκου χάρις ἔςςεται οὔτε δικαίου. Et Aristophanes… … Hofmann J. Lexicon universale
SPHINX — monstrum ex Typhone et Echidna natum, uti tradit Hyginus Fab. Poet. 151. caput et faciem habens puellae, alas vero avium, reliquô corpore canis referens effigiem. Sedem habuisle dicitur in Sphingio monte, qui Sphicium Lycophr. iuxta Thebas, atque … Hofmann J. Lexicon universale
Conspiración de Catilina — Este artículo trata sobre la conspiración en si. Para la obra de Salustio Crispo, véase De Catilinae coniuratione. Un nombre destaco sobre los demás, Lucio Sergio Catilina a quien la aristocracia romana temía, a él y a sus planes económicos que… … Wikipedia Español
MANDRAGORA — occurrit in versione Vulgata Gen. c. 30. v. 14. et Cantici c. 7. v. 4. ubi Hebr. Dudaim est, quam vocem Tremellius et Iunius in genere flores amabiles reddunt; LXX. tamen mandragoras quoque reddiderunt, et retinent vocem pleraeque versiones… … Hofmann J. Lexicon universale
MARIA — I. MARIA Angliae Regina. Filia Henrici VIII. ex Catharina Arragonia, Eduardo VI. non sine veneni suspicione exstincto, successit A. C. 1553. Iohannâ Suffolciâ, quam Rex heredem scripserat, cum marito et socero Dudlaeo, aliisque, capite plexâ. Mox … Hofmann J. Lexicon universale